archiwum

Artykuły

Druki i rękopisy muzyczne z dawnej Biblioteki Mariackiej

Kościół Mariacki (obecnie Centrum Sztuki Galeria EL) pełnił w Elblągu XVI i XVII wieku funkcję głównego ośrodka kultury muzycznej. W tamtejszej bibliotece zgromadzono wówczas imponującą kolekcję utworów polifonicznych utrwalonych na kartach niemal dwustu druków oraz kilkunastu rękopisów. Zbiór ten został po raz pierwszy zinwentaryzowany w 1686 roku przez kantora mariackiego, Johanna Friedericha Steinröcka. 


Liczył wówczas 37 sygnatur - na każdą z nich składało się zazwyczaj kilka lub kilkanaście współoprawnych druków, niekiedy z rękopiśmiennymi dodatkami. Kolejny katalog Mariackiego zbioru, wzbogacony o tytuły stosunkowo nielicznych późniejszych nabytków, został sporządzony przez Theodora Carstenna i opublikowany w 1896 roku. Do czasów drugiej wojny światowej kolekcja elbląska pozostała w nienaruszonym stanie. Składały się na nią druki muzyczne z lat 1546-1715 pochodzące głównie z oficyn niemieckich, niderlandzkich i królewieckich oraz miejscowe rękopisy, zawierające m.in. kompozycje twórców związanych z Prusami Królewskimi. Na skutek zniszczenia kościoła w roku 1945 biblioteka mariacka przestała istnieć, ale jej zbiory częściowo ocalały. Wkrótce ponad połowa tytułów z tej kolekcji trafiła do Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Niestety żaden z druków ani rękopisów nie dotarł tam w stanie kompletnym. Pierwotnie każdy z nich składał się z kilku - od czterech do jedenastu - ksiąg głosowych. W Toruniu znalazły się pojedyncze partesy - zazwyczaj po dwa lub trzy z zachowanych współoprawnych zestawów.

 

Mimo, że poważnie uszczuplone, muzykalia z kościoła Mariackiego - sygnowane owalną pieczęcią z napisem St. Marienkirche Elbing - nadal stanowią niezwykle cenną kolekcję. Są świadectwem bogatego repertuaru, którym posługiwali się elbląscy muzycy. Składały się nań dzieła takich kompozytorów jak: Orlando di Lasso, Jacob Handl, Luca Marenzio, Johannes Eccard, Jacob Regnart, Michael Praetorius, Andreas Hackenberger, Samuel Scheidt, Andreas Hammerschmidt i wielu innych. W pomariackiej kolekcji nie brakuje też rarytasów. Na szczególną uwagę zasługuje zbiór z początku XVII wieku opatrzony niegdyś sygnaturą 36 (obecnie: II 507-516, II 536-47, II 555-566, II 572-581, II 582-592) z zachowanymi księgami: discantus, bassus, quinta vox, septima vox i octava vox. Wspólna oprawa łączy dziewiętnaście druków. Aż trzynaście z nich to unikaty na skalę światową (...).

 

 

Fragment pracy popularnonaukowej "Druki i rękopisy muzyczne z dawnej Biblioteki Mariackiej w Elblągu", Biblioteka UMK, Toruń, 2005, doc dr Agnieszka Leszczyńska, Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego.

  • Baltona. Sklepy wolnocłowe (Duty Free Shops)

    Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Baltona” założono w 1946 roku. W latach 80. XX wieku, Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu Wewnętrznego (WPHW) i Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (PHZ) „Baltona” S.A., otworzyli w Elblągu nowy sklep towarowy. W sklepach wolnocłowych (Duty Free Shops) „Baltony” dostępny był sprzęt radiowo-telewizyjny, magnetofony i gramofony m.in. firm Fischer, Hitachi, Otake, Schneider, Sony. Kasety magnetofonowe, płyty winylowe, aparaty fotograficzne, a także papierosy, alkohole, słodycze, napoje, warzywa i owoce.

    czytaj więcej
  • Encyklopedia w Teraz Rocku

    Polecamy najnowszą recenzję „Elbląskiej Encyklopedii Muzycznej” w lutowym wydaniu pisma Teraz Rock – „Na ponad 400 stronach autor z niezwykłą drobiazgowością opisał uniwersum rockowe, Elbląga. Książka zainteresuje przede wszystkim osoby związane z Elblągiem, ale nie tylko, bo stamtąd pochodzą przecież Wanda Kwietniewska, Wojtek Balczun z Chemii, deathmetalowe ekipy Trauma i Demise czy punkowcy z Trepanacji Czaszki".

    czytaj więcej
  • Elbląskie Archiwalia Muzyczne w TVP Olsztyn

    Zapraszamy do obejrzenia fotoreportażu z wernisażu wystawy Elbląskie Archiwalia Muzyczne, który odbył się 20 stycznia 2015 r., w „Galerii Na Schodach” w Warmińsko-Mazurskiej Bibliotece Pedagogicznej w Elblągu. Część zbiorów zostało w 2018 r. umieszczonych w czwartym multimedialnym wydaniu książki „Elbląska Encyklopedia Muzyczna”. Zdjęcia pochodzą z reportażu wyemitowanego w informacjach o godz. 18:30 na antenie TVP Olsztyn – Telewizji Polskiej S.A. Realizacja: Magdalena Detmer, Krzysztof Paluszyński.

    czytaj więcej
  • Rudź Przemysław Mieszko

    Urodzony w 1976 roku w Elblągu. Obecnie mieszka w Gdańsku. Ukończył wydział Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytetu Gdańskiego. Kompozytor i wykonawca muzyki elektronicznej, popularyzator astronomii, autor książek i przewodników. Jest pracownikiem Departamentu Edukacji Polskiej Agencji Kosmicznej. Członek stowarzyszenia ZPAV.

    czytaj więcej
  • Ressource Humanitas (Resursa Obywatelska, Casino)

    Resursę Obywatelską założono w 1795 roku. Sąsiadowała z Resursą Mieszczańską (Bürger Ressource). W resursie odbywały sie koncery kameralne i bale, a także dyskutowano o polityce i sztuce. W ogrodzie mieściła się muszla koncertowa, gdzie latem odbywały się występy oraz potańcówki. W 1945 r. w wyniku działań wojennych Resursa Obywatelska została zniszczona. W PRL w ogrodach resursy (Casino-Garten, Stadtpark - Park Miejski) mieścił się park im. gen. K. Świerczewskiego, obecnie Park Planty.

    czytaj więcej