archiwum

Artykuły

Kultura muzyczna XVI i XVII wieku

Muzyka odgrywała poważna rolę w życiu codziennym i odświętnym społeczeństwa miasta Elbląga w XVI i XVII wieku. Brzmienie utworów muzycznych uświetniało każdego dnia elbląskie uroczystości municypalne, religijne i szkolne. Tak jak w poprzednich wiekach decydującą rolę odgrywała muzyka religijna. Stopniowo jednak od połowy XVII wieku rozwijała się znacząco świecka wokalistyka i instrumentalistyka.


Elbląska kultura muzyczna była kształtowana przez kilka kręgów zawodowych muzyków. Najważniejszym był niewątpliwie zespół muzyków (kantorów, organistów i preceptorów) skupionych wokół kościołów i gimnazjum akademickiego. Istotne znaczenie mieli także muzycy miejscy i cechowi , spełniający wiele rozmaitych funkcji. Działalność muzyków zawodowych spotykała się z żywym oddźwiękiem wśród mieszkańców Elbląga, uczestniczących nie tylko w publicznych prezentacjach muzycznych ale także organizujących często koncerty domowe.

Przy wszystkich kościołach elbląskich działali kantorzy, którzy byli nie tylko opiekunami zespołów muzycznych i chórów ale także nierzadko twórcami muzyki nie tylko sakralnej lecz także świeckiej. Szczególną rolę odgrywali w elbląskim sakralnym życiu muzycznym kantorzy luterańskiego kościoła NMP. Zachowały się informacje o nazwiskach, przebiegu kariery, często o wynagrodzeniu wszystkich kantorów tego kościoła. W omawianym okresie funkcję tę pełnili kolejno: Johann Tragner (1626–1634), Andreas Marci (1634–1641), Henricus Ludicke (1642–1649) i wiele innych osób. W latach 1730–1735 funkcję adiunkta pełnił Hiob Adolph Dietrich. Przy kościele NMP były także bardzo aktywne zawodowo dwie inne kategorie muzyków – preceptorzy podlegli kantorom oraz organiści. O precentorach nie wiemy już tak dużo. Niemniej możemy zaprezentować ich pełną list. Bardzo ważna rolę odgrywali oczywiście organiści ze względu na znaczenie muzyki organowej w sakralnym życiu muzycznym. Również ta grupa muzyków kościoła NMP została prawie w pełni zarejestrowana w źródłach historycznych. Należeli do nich: Jacob Ronkę (1623 - ?), Georgius Werner (? – 1644), Samuel Werner (1686 – 1707) Daniel Dibbe (1707 – 1744), Daniel Ohlert (1740–1745), Friedrich Ernst Borck (1745–1787). Znany kompozytor Jean du Grain pełnił w tej świątyni jedynie funkcję pomocnika organisty. Zachowały się także interesujące informacje o muzykach głównego kościoła Nowego Miasta pod wezwaniem Trzech Króli.



prof. zw. dr hab Krzysztof Maciej Kowalski, Uniwersytet Gdański, Historia Elbląga Tom II cz. 2 (1626 – 1772), Marpress, Gdańsk 1997

  • Encyklopedia w Metal Hammer

    W najnowszym wydaniu czasopisma Metal Hammer (09.2024) przeczytacie m.in. najnowszą recenzję książki Elbląska Encyklopedia Muzyczna autorstwa Macieja Krzywińskiego (Metal Hammer). Czasopismo do nabycia w salonach prasowych i w Internecie.

    czytaj więcej
  • Tożsamość miasta. Elbląg 1954-2024 – konferencja

    Konferencja „Tożsamość miasta. Elbląg 1954-2024”, odbyła się 16 listopada w Sali A/01 Ratusza Staromiejskiego z okazji 70-lecia Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu. Podczas konferencji m.in. Krzysztof Bidziński wygłosił w zarysie historię elbląskiej fonografii na przykładzie pocztówek dźwiękowych, kaset magnetofonowych, płyt winylowych i kompaktowych wydanych przez elbląskie zespoły w profesjonalnych firmach fonograficznych.

    czytaj więcej
  • Metal Elbląg Compilation

    24 października 2024 r. ukazała się składanka Metal Elbląg Compilation z 13 elbląskimi zespołami z różnych odmian metalu wydana przez Elbląskie Archiwum Muzyczne. Na płycie kompaktowej (CD) usłyszymy: Christ's Flesh, Immemorial, Trauma, Aeonian, Chemia, Dar Semai, Thanatos, Lafayn, Demise, Ultrax, Enter Chaos, Neandertal, Mistrust. Kompilacja została wydana w limitowanym nakładzie. Szczegóły o wydawnictwie: redakcja@muzycznyelblag.pl lub Muzyczny Elbląg (Facebook) / Elbląska Encyklopedia Muzyczna (Facebook). Zapraszamy do kontaktu!

    czytaj więcej
  • Elbląska Encyklopedia Muzyczna V

    W sierpniu 2018 r. ukazało się tym razem w wersji papierowej, piąte wydanie „Elbląskiej Encyklopedii Muzycznej” Krzysztofa Bidzińskiego, opublikowane przez Elbląskie Archiwum Muzyczne. Publikacja na 428 stronach zawiera zaktualizowane dane z poprzednich opracowań (dzieje od XIII do XXI wieku, Elbing/Elbląg), nowe hasła z okresu: grudzień 2017 – lipiec 2018 oraz czarno-białe zdjęcia. Książka ukazała się dzięki Stypendium Kulturalnemu Miasta Elbląg oraz sfinansowaniu przez grupę czytelników (Honorowi Wydawcy) i autora. Polecamy!

    czytaj więcej
  • Pewex. Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego

    Państwowe Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego „Pewex” założono w 1972 r. w Warszawie z przekształcenia sklepów dewizowych banku PKO. W sieci sklepów „Pewex” dostępne były towary krajowe i importowane, których sprzedaż odbywała się za dewizy, czyli waluty wymienialne oraz bony towarowe PKO S.A. W Elblągu oddziały Przedsiębiorstwa Eksportu Wewnętrznego „Pewex” mieściły się m.in. przy ul. Armii Czerwonej i Związku Jaszczurczego. 

    czytaj więcej