Prace wykopaliskowe prowadzone na Starym Mieście w Elblągu przez Państwa Grażynę i Tadeusza Nawrolskich doprowadziły do odkrycia szeregu znakomitych zabytków. Wśród ogromnej liczby przedmiotów, zarówno luksusowych, jak i codziennego użytku wydobyto cztery instrumenty muzyczne. Są to dwa instrumenty strunowe: fidel i gitterna oraz dwa instrumenty dęte: piszczałki. Instrumenty pochodzą – według wstępnego rozeznania archeologicznego – z warstw datowanych na przełom XIV i XV wieku, czyli z okresu, kiedy Elbląg, obok Torunia, odgrywał czołową rolę w Hanzie. Elbląg już w początkach XIV wieku był głównym portem morskim Prus Krzyżackich. Pełnił wówczas stołeczne funkcje w państwie krzyżackim. Od połowy XIV wieku był członkiem Związku Miast Hanzeatyckich. Leżąc na szlaku łączącym północne Niemcy z obszarami Rusi, odgrywał ważną rolę w międzynarodowych kontaktach handlowych . W wyniku tych sprzyjających okoliczności kultura Elbląga stałą na bardzo wysokim poziomie. Dowodzą tego zarówno źródła historyczne, jak i przebogate materiały wykopaliskowe uzyskane podczas badań archeologicznych na Starym Mieście.
Gitterna
Gitternę, odkryto w trakcie prac wykopaliskowych w 1986 r. na obszarze posesji przy ul. Stary Rynek 53 w Elblągu (wykop IV, ćw. F. ob. 2, warstwa 4) . Jest to piąty z kolei chordofon (chorde – struna, phone – dźwięk) uzyskany metodami archeologicznymi na obszarze Polski. W literaturze przedmiotu występuje kilka nazw na określenie takiego rodzaju instrumentu. Sprawą podstawową jest więc właściwe nazwanie znaleziska elbląskiego. Nazw średniowiecznych mogących być określeniem tego instrumentu było sporo, jednak w latach 1250-1350 występowały na Zachodzie Europy przede wszystkim dwie nazwy strunowych instrumentów szarpanych: citola i gittern. Instrumenty o pudle rezonansowym z wycięciem, czyli z tzw. talią, zazwyczaj krótką szyjką i sierpowato wygięta komorą kołkową, nazywane były według M. Remnant gitternami.
Dorota Popławska
Całość art. dostępna: Archaeologia Elbingensis vol II, „Stare Miasto w Elblągu – Wyzwanie Historii”. Materiały z konferencji naukowej poświęconej pamięci Tadeusza Nawrolskiego. Elblag – Gdańsk 1997. „Instrumenty Muzyczne Średniowieczne Elbląga”.
Herbaciarnię, kawiarnię i restaurację Kaliningrad otworzono w lipcu 1979 roku przy ul. 12 Lutego. Organizowano w niej m.in. dyskoteki i dancingi na których występowały nie tylko elbląskie zespoły. Obecnie funkcjonuje tam Bar & Restauracja Kalinka.
czytaj więcej
Automaty muzyczne „Meloman” i „Fonica” tzw. „szafy grające” były produkowane w latach 60. i 70. XX wieku, przez Łódzkie Zakłady Radiowe „Fonica” Unitra przy ul. Wróblewskiego 16/18 w Łodzi. Na przestrzeni lat wyprodukowano modele: M-110, M-120, M-122, M-123. Automaty muzyczne odtwarzały singlowe płyty winylowe (45 obrotów na minutę). W Elblągu funkcjonowały w kawiarniach, restauracjach, klubach, barach i stołówkach.
czytaj więcej
Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Baltona” założono w 1946 roku. W latach 80. XX wieku, Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu Wewnętrznego (WPHW) i Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (PHZ) „Baltona” S.A., otworzyli w Elblągu nowy sklep towarowy. W sklepach wolnocłowych (Duty Free Shops) „Baltony” dostępny był sprzęt radiowo-telewizyjny, magnetofony i gramofony m.in. firm Fischer, Hitachi, Otake, Schneider, Sony. Kasety magnetofonowe, płyty winylowe, aparaty fotograficzne, a także papierosy, alkohole, słodycze, napoje, warzywa i owoce.
czytaj więcej
W sobotę (11.05) o godz. 8:30 w magazynie reporterów radia ESKA Elbląg 94,1 FM, posłuchacie rozmowy Krzysztofa Jaworskiego z Krzysztofem Bidzińskim na temat nowego wydania „Elbląskiej Encyklopedii Muzycznej”. Słuchajcie także w Internecie.
czytaj więcej
O planach wydawniczych szóstej edycji „Elbląskiej Encyklopedii Muzycznej” posłuchacie 9 maja o godz. 8:15 w audycji historycznej „Elbląg wczoraj, Elbląg dziś”, w rozmowie Michaliny Rozbickiej z Krzysztofem Bidzińskim w Polskim Radiu Elbląg 103,4 FM. Słuchajcie także przez Internet.
czytaj więcej
