Prace wykopaliskowe prowadzone na Starym Mieście w Elblągu przez Państwa Grażynę i Tadeusza Nawrolskich doprowadziły do odkrycia szeregu znakomitych zabytków. Wśród ogromnej liczby przedmiotów, zarówno luksusowych, jak i codziennego użytku wydobyto cztery instrumenty muzyczne. Są to dwa instrumenty strunowe: fidel i gitterna oraz dwa instrumenty dęte: piszczałki. Instrumenty pochodzą – według wstępnego rozeznania archeologicznego – z warstw datowanych na przełom XIV i XV wieku, czyli z okresu, kiedy Elbląg, obok Torunia, odgrywał czołową rolę w Hanzie. Elbląg już w początkach XIV wieku był głównym portem morskim Prus Krzyżackich. Pełnił wówczas stołeczne funkcje w państwie krzyżackim. Od połowy XIV wieku był członkiem Związku Miast Hanzeatyckich. Leżąc na szlaku łączącym północne Niemcy z obszarami Rusi, odgrywał ważną rolę w międzynarodowych kontaktach handlowych . W wyniku tych sprzyjających okoliczności kultura Elbląga stałą na bardzo wysokim poziomie. Dowodzą tego zarówno źródła historyczne, jak i przebogate materiały wykopaliskowe uzyskane podczas badań archeologicznych na Starym Mieście.
Gitterna
Gitternę, odkryto w trakcie prac wykopaliskowych w 1986 r. na obszarze posesji przy ul. Stary Rynek 53 w Elblągu (wykop IV, ćw. F. ob. 2, warstwa 4) . Jest to piąty z kolei chordofon (chorde – struna, phone – dźwięk) uzyskany metodami archeologicznymi na obszarze Polski. W literaturze przedmiotu występuje kilka nazw na określenie takiego rodzaju instrumentu. Sprawą podstawową jest więc właściwe nazwanie znaleziska elbląskiego. Nazw średniowiecznych mogących być określeniem tego instrumentu było sporo, jednak w latach 1250-1350 występowały na Zachodzie Europy przede wszystkim dwie nazwy strunowych instrumentów szarpanych: citola i gittern. Instrumenty o pudle rezonansowym z wycięciem, czyli z tzw. talią, zazwyczaj krótką szyjką i sierpowato wygięta komorą kołkową, nazywane były według M. Remnant gitternami.
Dorota Popławska
Całość art. dostępna: Archaeologia Elbingensis vol II, „Stare Miasto w Elblągu – Wyzwanie Historii”. Materiały z konferencji naukowej poświęconej pamięci Tadeusza Nawrolskiego. Elblag – Gdańsk 1997. „Instrumenty Muzyczne Średniowieczne Elbląga”.
Książka „Elbląskie fonogramy (1969-2025)” autorstwa Krzysztofa Bidzińskiego wydana przez Elbląskie Archiwum Muzyczne, na 140 stronach opisuje historię elbląskich solistów, zespołów, chórów i orkiestr, którzy na przestrzeni ponad 50 lat wydali autorskie nagrania na nośnikach fonograficznych m.in. na pocztówkach dźwiękowych, płytach winylowych (LP) i kompaktowych (CD/DVD), kasetach magnetofonowych (MC) i wideo (VHS), a także cyfrowo w serwisach streamingowych m.in. z gatunków: jazz, metal, reggae, rap, pop, rock, punk, klasyka, blues, elektronika, muzyka dawna, filmowa, disco, industrial, ambient, grunge.
czytaj więcej
20 lutego 2025 r. ukazała się na płycie kompaktowej składanka Radio EL 94,10 FM. Archiwalne Audycje Radia Elbląg (1992-2012) w nakładzie 100 egzemplarzy. Do pierwszych 30 szt. dołączono unikatową naklejkę Radio EL 92,60 FM. Na płycie usłyszycie m.in. fragmenty audycji, dżingli, miks tematycznych reklam charakterystycznych dla Radia EL oraz różne studyjne smaczki oddające ducha czasom gdy wielu z nas ustawiało na odbiorniku falę 94,10 FM.
czytaj więcej
W najnowszym numerze czasopisma Metal Hammer (404/2025), przeczytacie recenzję Metal Elbląg Compilation zawierającą nagrania grup: Christ's Flesh, Immemorial, Trauma, Aeonian, Chemia, Dar Semai, Thanatos, Lafayn, Demise, Ultrax, Enter Chaos, Neandertal, Mistrust. Pismo do zdobycia w salonach prasowych oraz w sieci. Polecamy!
czytaj więcej
W najnowszym e-magazynie JazzPRESS 1-2/2025 znajdziecie recenzję Piotra Zdunka o książce „Elbląska Encyklopedia Muzyczna”. W numerze przeczytacie m.in. także wywiady z Przemysławem Dyakowskim, Pauliną Owczarek i Martą Goluch. Wspomienie: Quincy Jones, Roy Haynes, Lou Donaldson oraz recenzje płyt: Pata Methenya, Michała Urbaniaka, Moniki Borzym czy Ross Bellenoit. Polecamy!
czytaj więcej
Po 30 latach od wydania na kasecie magnetofonowej składanki „Teraz My, Reszta Może Poczekać, Elbląg '94”, w grudniu 2024 r. ukazała się jej reedycja na płycie kompaktowej! Oprócz nagrań grup: Quiet, Labirynt, Laputita, Bigriss, Epic, Neandertal, Sun In The Glass, Kaptur Mnicha, Funk Jello, Trauma na kompilacji usłyszycie także wywiady z inicjatorami i wydawcami składanek Edwardem Mołodziejko, Markiem Nowosadem i Krzysztofem Bidzińskim, którzy opowiedzieli m.in. o historii powstania kompilacji z 1994 i 2009 r. Nakład wydawnictwa jest limitowany. Zainteresowanych zapraszamy do kontaktu!
czytaj więcej
