archiwum

Artykuły

Instrumenty Muzyczne Średniowiecznego Elbląga

Prace wykopaliskowe prowadzone na Starym Mieście w Elblągu przez Państwa Grażynę i Tadeusza Nawrolskich doprowadziły do odkrycia szeregu znakomitych zabytków. Wśród ogromnej liczby przedmiotów, zarówno luksusowych, jak i codziennego użytku wydobyto cztery instrumenty muzyczne. Są to dwa instrumenty strunowe: fidel i gitterna oraz dwa instrumenty dęte: piszczałki. Instrumenty pochodzą – według wstępnego rozeznania archeologicznego – z warstw datowanych na przełom XIV i XV wieku, czyli z okresu, kiedy Elbląg, obok Torunia, odgrywał czołową rolę w Hanzie. Elbląg już w początkach XIV wieku był głównym portem morskim Prus Krzyżackich. Pełnił wówczas stołeczne funkcje w państwie krzyżackim. Od połowy XIV wieku był członkiem Związku Miast Hanzeatyckich. Leżąc na szlaku łączącym północne Niemcy z obszarami Rusi, odgrywał ważną rolę w międzynarodowych kontaktach handlowych . W wyniku tych sprzyjających okoliczności kultura Elbląga stałą na bardzo wysokim poziomie. Dowodzą tego zarówno źródła historyczne, jak i przebogate materiały wykopaliskowe uzyskane podczas badań archeologicznych na Starym Mieście.


Gitterna



Gitternę, odkryto w trakcie prac wykopaliskowych w 1986 r. na obszarze posesji przy ul. Stary Rynek 53 w Elblągu (wykop IV, ćw. F. ob. 2, warstwa 4) . Jest to piąty z kolei chordofon (chorde – struna, phone – dźwięk) uzyskany metodami archeologicznymi na obszarze Polski. W literaturze przedmiotu występuje kilka nazw na określenie takiego rodzaju instrumentu. Sprawą podstawową jest więc właściwe nazwanie znaleziska elbląskiego. Nazw średniowiecznych mogących być określeniem tego instrumentu było sporo, jednak w latach 1250-1350 występowały na Zachodzie Europy przede wszystkim dwie nazwy strunowych instrumentów szarpanych: citola i gittern. Instrumenty o pudle rezonansowym z wycięciem, czyli z tzw. talią, zazwyczaj krótką szyjką i sierpowato wygięta komorą kołkową, nazywane były według M. Remnant gitternami.




Dorota Popławska


Całość art. dostępna: Archaeologia Elbingensis vol II, „Stare Miasto w Elblągu – Wyzwanie Historii”. Materiały z konferencji naukowej poświęconej pamięci Tadeusza Nawrolskiego. Elblag – Gdańsk 1997. „Instrumenty Muzyczne Średniowieczne Elbląga”.

  • Baltona. Sklepy wolnocłowe (Duty Free Shops)

    Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Baltona” założono w 1946 roku. W latach 80. XX wieku, Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu Wewnętrznego (WPHW) i Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (PHZ) „Baltona” S.A., otworzyli w Elblągu nowy sklep towarowy. W sklepach wolnocłowych (Duty Free Shops) „Baltony” dostępny był sprzęt radiowo-telewizyjny, magnetofony i gramofony m.in. firm Fischer, Hitachi, Otake, Schneider, Sony. Kasety magnetofonowe, płyty winylowe, aparaty fotograficzne, a także papierosy, alkohole, słodycze, napoje, warzywa i owoce.

    czytaj więcej
  • Encyklopedia w Teraz Rocku

    Polecamy najnowszą recenzję „Elbląskiej Encyklopedii Muzycznej” w lutowym wydaniu pisma Teraz Rock – „Na ponad 400 stronach autor z niezwykłą drobiazgowością opisał uniwersum rockowe, Elbląga. Książka zainteresuje przede wszystkim osoby związane z Elblągiem, ale nie tylko, bo stamtąd pochodzą przecież Wanda Kwietniewska, Wojtek Balczun z Chemii, deathmetalowe ekipy Trauma i Demise czy punkowcy z Trepanacji Czaszki".

    czytaj więcej
  • Elbląskie Archiwalia Muzyczne w TVP Olsztyn

    Zapraszamy do obejrzenia fotoreportażu z wernisażu wystawy Elbląskie Archiwalia Muzyczne, który odbył się 20 stycznia 2015 r., w „Galerii Na Schodach” w Warmińsko-Mazurskiej Bibliotece Pedagogicznej w Elblągu. Część zbiorów zostało w 2018 r. umieszczonych w czwartym multimedialnym wydaniu książki „Elbląska Encyklopedia Muzyczna”. Zdjęcia pochodzą z reportażu wyemitowanego w informacjach o godz. 18:30 na antenie TVP Olsztyn – Telewizji Polskiej S.A. Realizacja: Magdalena Detmer, Krzysztof Paluszyński.

    czytaj więcej
  • Rudź Przemysław Mieszko

    Urodzony w 1976 roku w Elblągu. Obecnie mieszka w Gdańsku. Ukończył wydział Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytetu Gdańskiego. Kompozytor i wykonawca muzyki elektronicznej, popularyzator astronomii, autor książek i przewodników. Jest pracownikiem Departamentu Edukacji Polskiej Agencji Kosmicznej. Członek stowarzyszenia ZPAV.

    czytaj więcej
  • Ressource Humanitas (Resursa Obywatelska, Casino)

    Resursę Obywatelską założono w 1795 roku. Sąsiadowała z Resursą Mieszczańską (Bürger Ressource). W resursie odbywały sie koncery kameralne i bale, a także dyskutowano o polityce i sztuce. W ogrodzie mieściła się muszla koncertowa, gdzie latem odbywały się występy oraz potańcówki. W 1945 r. w wyniku działań wojennych Resursa Obywatelska została zniszczona. W PRL w ogrodach resursy (Casino-Garten, Stadtpark - Park Miejski) mieścił się park im. gen. K. Świerczewskiego, obecnie Park Planty.

    czytaj więcej