archiwum

Artykuły

Kultura muzyczna XVI i XVII wieku

Muzyka odgrywała poważna rolę w życiu codziennym i odświętnym społeczeństwa miasta Elbląga w XVI i XVII wieku. Brzmienie utworów muzycznych uświetniało każdego dnia elbląskie uroczystości municypalne, religijne i szkolne. Tak jak w poprzednich wiekach decydującą rolę odgrywała muzyka religijna. Stopniowo jednak od połowy XVII wieku rozwijała się znacząco świecka wokalistyka i instrumentalistyka.


Elbląska kultura muzyczna była kształtowana przez kilka kręgów zawodowych muzyków. Najważniejszym był niewątpliwie zespół muzyków (kantorów, organistów i preceptorów) skupionych wokół kościołów i gimnazjum akademickiego. Istotne znaczenie mieli także muzycy miejscy i cechowi , spełniający wiele rozmaitych funkcji. Działalność muzyków zawodowych spotykała się z żywym oddźwiękiem wśród mieszkańców Elbląga, uczestniczących nie tylko w publicznych prezentacjach muzycznych ale także organizujących często koncerty domowe.

Przy wszystkich kościołach elbląskich działali kantorzy, którzy byli nie tylko opiekunami zespołów muzycznych i chórów ale także nierzadko twórcami muzyki nie tylko sakralnej lecz także świeckiej. Szczególną rolę odgrywali w elbląskim sakralnym życiu muzycznym kantorzy luterańskiego kościoła NMP. Zachowały się informacje o nazwiskach, przebiegu kariery, często o wynagrodzeniu wszystkich kantorów tego kościoła. W omawianym okresie funkcję tę pełnili kolejno: Johann Tragner (1626–1634), Andreas Marci (1634–1641), Henricus Ludicke (1642–1649) i wiele innych osób. W latach 1730–1735 funkcję adiunkta pełnił Hiob Adolph Dietrich. Przy kościele NMP były także bardzo aktywne zawodowo dwie inne kategorie muzyków – preceptorzy podlegli kantorom oraz organiści. O precentorach nie wiemy już tak dużo. Niemniej możemy zaprezentować ich pełną list. Bardzo ważna rolę odgrywali oczywiście organiści ze względu na znaczenie muzyki organowej w sakralnym życiu muzycznym. Również ta grupa muzyków kościoła NMP została prawie w pełni zarejestrowana w źródłach historycznych. Należeli do nich: Jacob Ronkę (1623 - ?), Georgius Werner (? – 1644), Samuel Werner (1686 – 1707) Daniel Dibbe (1707 – 1744), Daniel Ohlert (1740–1745), Friedrich Ernst Borck (1745–1787). Znany kompozytor Jean du Grain pełnił w tej świątyni jedynie funkcję pomocnika organisty. Zachowały się także interesujące informacje o muzykach głównego kościoła Nowego Miasta pod wezwaniem Trzech Króli.



prof. zw. dr hab Krzysztof Maciej Kowalski, Uniwersytet Gdański, Historia Elbląga Tom II cz. 2 (1626 – 1772), Marpress, Gdańsk 1997

  • Kaliningrad herbaciarnia restauracja

    Herbaciarnię, kawiarnię i restaurację Kaliningrad otworzono w lipcu 1979 roku przy ul. 12 Lutego. Organizowano w niej m.in. dyskoteki i dancingi na których występowały nie tylko elbląskie zespoły. Obecnie funkcjonuje tam Bar & Restauracja Kalinka.

    czytaj więcej
  • Automat Muzyczny Meloman Fonica Unitra

    Automaty muzyczne „Meloman” i „Fonica” tzw. „szafy grające” były produkowane w latach 60. i 70. XX wieku, przez Łódzkie Zakłady Radiowe „Fonica” Unitra przy ul. Wróblewskiego 16/18 w Łodzi. Na przestrzeni lat wyprodukowano modele: M-110, M-120, M-122, M-123. Automaty muzyczne odtwarzały singlowe płyty winylowe (45 obrotów na minutę). W Elblągu funkcjonowały w kawiarniach, restauracjach, klubach, barach i stołówkach.

    czytaj więcej
  • Baltona. Sklepy wolnocłowe (Duty Free Shops)

    Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Baltona” założono w 1946 roku. W latach 80. XX wieku, Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu Wewnętrznego (WPHW) i Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (PHZ) „Baltona” S.A., otworzyli w Elblągu nowy sklep towarowy. W sklepach wolnocłowych (Duty Free Shops) „Baltony” dostępny był sprzęt radiowo-telewizyjny, magnetofony i gramofony m.in. firm Fischer, Hitachi, Otake, Schneider, Sony. Kasety magnetofonowe, płyty winylowe, aparaty fotograficzne, a także papierosy, alkohole, słodycze, napoje, warzywa i owoce.

    czytaj więcej
  • Encyklopedia w Radiu ESKA 94,1 FM

    W sobotę (11.05) o godz. 8:30 w magazynie reporterów radia ESKA Elbląg 94,1 FM, posłuchacie rozmowy Krzysztofa Jaworskiego z Krzysztofem Bidzińskim na temat nowego wydania „Elbląskiej Encyklopedii Muzycznej”. Słuchajcie także w Internecie.

    czytaj więcej
  • Encyklopedia w Polskim Radiu Elbląg 103,4 FM

    O planach wydawniczych szóstej edycji „Elbląskiej Encyklopedii Muzycznej” posłuchacie 9 maja o godz. 8:15 w audycji historycznej „Elbląg wczoraj, Elbląg dziś”, w rozmowie Michaliny Rozbickiej z Krzysztofem Bidzińskim w Polskim Radiu Elbląg 103,4 FM. Słuchajcie także przez Internet.

    czytaj więcej